Marta Kapełuś, Magdalena Kicińska → spotkanie o upamiętnianiu żydowskiego dziedzictwa

Jak jest upamiętniane żydowskie dziedzictwo? Kto w Polsce pamięta o historii tej społeczności? Jakie strategie artystyczne się sprawdziły, a które przeszły bez echa lub wygenerowały zbędne napięcia społeczne? 

🌻 Zapraszamy na spotkanie poświęcone formom upamiętniania żydowskiej historii i dziedzictwa. Kontekstem spotkania będzie wystawa „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)” i towarzysząca jej publikacja. Lokalnym punktem odniesienia jest grochowski kibuc, w którego miejscu współcześnie znajdują się bloki, zajezdnia autobusowa czy galeria handlowa.

Zapraszamy na spotkanie z Martą Kapełuś — historyczką sztuki, kulturoznawczynią i kuratorką, między innymi wystawy „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)” w Żydowskim Instytucie Historycznym. Absolwentka Instytutu Kultury Polskiej i Instytutu Historii Sztuki na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydziału Zarządza Kulturą Wizualną na Akademii Sztuk Pięknych. W pracy badawczej zajmuje się tematyką Zagłady Żydów i Żydówek w polskiej sztuce XX i XXI wieku.

Spotkanie poprowadzi Magdalena Kicińska — reporterka i redaktorka naczelna „Pisma. Magazynu opinii”. Publikuje w „Gazecie Wyborczej”, „Polityce” czy „Tygodniku Powszechnym”. Jest autorką książki biograficznej „Pani Stefa” (2015) poświęconej pedagożce i współtwórczyni Domu Sierot Stefanii Wilczyńskie oraz współautorką reportaży „Teraz ’43. Losy” (2018) i „Dom w butelce. Rozmowy z dorosłymi dziećmi alkoholików” (2021). Mieszka na Grochowie. 

Czym jest KIBBUTZ?
Historia grochowskiego kibucu zaczyna się w 1919 roku. Rok później pojawiła się pierwsza grupa, która tuż przy granicy Warszawy uruchomiła ten pionierski projekt. Trudności finansowe w latach trzydziestych i rosnący antysemityzm utrudniały działanie, ale nawet początek wojny nie zatrzymał kibucników i kibucniczek. Gospodarstwo funkcjonowało do 1942 roku i nie udało się go odbudować po wojnie. Niestety pamięć o tej głęboko socjalistycznej, kolektywnej i rolniczej aktywności jest raczej niewielka. Żydowska obecność i rolnicze dziedzictwo nie jest na Grochowie celebrowane.

🌻 KIBBUTZ jest naturalną konsekwencją dotychczasowej działalności Domu Sztuki. W czasie organizowanych spotkań wyraźnie wybrzmiewała wielka pustka, jaką jest zapomniane żydowskie dziedzictwo. Kibuc może być jednym z pozytywnych przykładów tego, jak wiele możemy wyciągnąć z przeszłości dla teraźniejszych praktyk. Chcemy dołożyć małą cegiełkę, zasiać kolejne ziarno w przywracaniu tej historii. Kontynuować ogromną pracę, jaką wykonało Stowarzyszenie imienia Szymona An-skiego na czele z Manią Cieślą czy zespół kobiet, które opracowały raport „Upamiętnienie Kibucu Grochów. Konteksty, opinie, możliwości” (2019).

Czerpiemy z archiwów, które za Krzysztofem Pijarskim traktujemy jako „wyzwanie rzucone przyszłości”. W duchu współodpowiedzialności za przeszłość i przyszłość, lokalną społeczność i siebie nawzajem chcemy odpowiedzieć na to wyzwanie.

KIBBUTZ | Marta Kapełuś, Magdalena Kicińska | spotkanie o upamiętnianiu żydowskiego dziedzictwa

Projekt jest finansowany ze środków m.st. Warszawy w ramach programu Warszawa — miasto otwarte, realizowanego przez Fundację Inna Przestrzeń.

Cykl jest objęty patronatem Żydowskiego Instytutu Historycznego, a partnerem jest Miejsce Akcji Paca 40.