Pojedź na żniwa do grochowskiego kibucu → wspólne upamiętnienie

Zapraszamy do wspólnej podróży drogą, którą przed niemal stoma laty pokonywali mieszkańcy i mieszkanki Warszawy zmierzający do żydowskiej fermy rolniczej na Grochowie. Przejedziemy tramwajem numer 24 z Alej Jerozolimskich do przystanku przy ulicy Witolińskiej. Z rekwizytami upamiętniającymi pola uprawne przejdziemy przez obszar dawnego kibucu.

Stworzymy ruchomy pomnik przypominający o przeszłości, której materialne świadectwo zniknęło pod nowymi fundamentami. Przez chwilę wyobrazimy sobie, że w miejscu bloków, sklepów czy zajezdni autobusowej nadal rosną buraki, pomidory czy rabarbar. Mimo listopadowej aury poczujemy się, jakby trwały właśnie ostatnie żniwa. 

Jesteśmy grupą osób mniej lub bardziej związanych z Grochowem. Czerpiąc z grochowskiej, rolniczej i żydowskiej historii rozmawialiśmy, sprawdzaliśmy i wyobrażaliśmy sobie lepszą przyszłość, w której jest miejsce na różnorodne sąsiedztwo. Drogowskazem była dla nas „historia ratownicza”, która wskazuje jak działać w duchu współodpowiedzialności za przeszłość i przyszłość, lokalną społeczność i siebie nawzajem. Tym wydarzeniem chcemy pokazać efekty naszej pracy.

KIBBUTZ | Pojedź na żniwa do grochowskiego kibucu | wspólne upamiętnienie


Współtworzące osoby: Joanna Biernacka-Płoska, Agata Brzozowicz, Agata Czarnocka, Bartłomiej Dzięgiel, Michalina Gdula, Laura Lempert, Zulejka Nowicka, Marta Palińska, Julia Ślusarczyk, Ruta Śpiewak, Dorian Widawski, Magdalena Wrońska
Opieka warsztatowa: Dorian Widawski
Koordynacja: Marta Palińska
Dokumentacja wideo: Paweł Wiszomirski
Promocja: Melissa Czaplicka, Antonina Dukowicz
Produkcja: Barbara Nowak

🎬 Wierzymy, że finał projektu to tylko część działania, dlatego od początku nasz proces był dokumentowany. Biorąc udział w tym wydarzeniu, wyrażasz zgodę na utrwalenie swojego wizerunku i wykorzystanie go przy pracy nad materiałem filmowym.


🌻 Czym jest kibuc?
W grochowskim kibucu od 1919 roku uprawiano zboże, warzywa i owoce, a także kwiaty i trzciny. Gospodarstwo funkcjonowało na kolektywnych zasadach do 1942 roku. Nie udało się go odbudować po wojnie, a w jego miejscu powstało Osiedle Ostrobramska. 

W grochowskim kibucu relacje z sąsiedztwem układały się różnie i bywały trudne. Żydzi i Żydówki doświadczali zarówno wsparcia, jak i ataków — doszło nawet do zabójstwa kibucniczki. Mimo tego gospodarstwo funkcjonowało przez ponad dwadzieścia lat, stając się jednym z najważniejszych tego typu miejsc w Polsce. Upamiętniając tę działalność, nie sposób przemilczeć wojny toczącej się w Palestynie/Strefie Gazy. Jako grupa, którą połączyła chęć pracy z lokalną historią i tożsamością, i która różni się na wielu płaszczyznach, nie jesteśmy w stanie ustalić w tej kwestii jednolitego komunikatu. Zgodnie wyrażamy nadzieję, że ten niezwykle trudny czas doprowadzi do wypracowania bezpiecznych zasad współistnienia.

Projekt jest finansowany ze środków m.st. Warszawy w ramach programu Warszawa — miasto otwarte, realizowanego przez Fundację Inna Przestrzeń.

Cykl jest objęty patronatem Żydowskiego Instytutu Historycznego, a partnerem jest Miejsce Akcji Paca 40.